Σημάδια ύφεσης και στην αγορά των εξοχικών κατοικιών

Φόβοι για επέκταση της ύφεσης που επικρατεί στην αγορά κατοικίας των αστικών κέντρων και στο χώρο της εξοχικής κατοικίας εκφράζουν παράγοντες της κτηματαγοράς. Σε αντίθεση με την αισθητή υποχώρηση της ζήτησης που καταγράφεται στην αγορά κατοικίας στα μεγάλα αστικά κέντρα εδώ και μία διετία, η αγορά της εξοχικής κατοικίας δεν είχε σημειώσει ανάλογη εξέλιξη.

Το γεγονός ότι κατά κύριο λόγο απευθύνεται σε ένα κοινό που διαθέτει οικονομική άνεση ώστε να προχωρήσει στην αγορά παραθεριστικής κατοικίας «προστάτεψε» σε έναν βαθμό την αγορά των εξοχικών από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η αγορά κατοικίας στα αστικά κέντρα.

Επιπλέον, στο χώρο των εξοχικών δεν παρατηρήθηκαν με την ίδια οξύτητα οι ακραίες αυξήσεις στον όγκο των αγοραπωλησιών που καταγράφηκαν στην αγορά κατοικίας. Εκείνη την περίοδο χιλιάδες αγοραστές έσπευσαν να κλείσουν συμφωνίες για κατοικίες υπό τον (αδικαιολόγητο όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια) φόβο της επιβολής ΦΠΑ στην οικοδομή (που τελικά αφορούσε μόνο ακίνητα με οικοδομική άδεια μετά το 2006 και εξαιρούσε την πρώτη κατοικία), και της αύξησης των αντικειμενικών αξιών (η οποία ήταν περιορισμένη και σε δύο προς το παρόν δόσεις), οδηγώντας τις τιμές στα ύψη.

Αντίστοιχες συμπεριφορές δεν παρατηρήθηκαν στην αγορά των εξοχικών κατοικιών είτε γιατί οι επίδοξοι αγοραστές, όπως είναι λογικό, έστρεψαν το ενδιαφέρον τους κυρίως στην εξασφάλιση κατοικίας για την καθημερινή τους διαβίωση, είτε γιατί το μεγάλο «πάρτι» κινδυνολογίας εξελίχθηκε κυρίως από το Σεπτέμβριο του 2005 και μετά, περίοδο κατά την οποία το ενδιαφέρον για εξοχικά είναι υποτονικό, καθώς χαρακτηρίζεται από έντονη εποχικότητα.

Ένας άλλος λόγος που είχε αποφευχθεί η πορεία ύφεσης της αγοράς των εξοχικών σχετίζεται και με το ότι σημαντικό μερίδιο των αγοραπωλησιών αφορά ξένους αγοραστές, οι οποίοι ανήκουν σε κατηγορίες ειδικών χαρακτηριστικών και δεν επηρεάστηκαν στις αποφάσεις τους από τις εγχώριες ανακατατάξεις ενόψει των φορολογικών αλλαγών.

Όμως, οι αιτίες που οδήγησαν σε υποχώρηση της ζήτησης στην αγορά κατοικίας στα αστικά κέντρα έχουν αρχίσει πλέον να επηρεάζουν και την αγορά των εξοχικών, θερινών και χειμερινών, όπως σημειώνουν παράγοντες της κτηματαγοράς. Καταρχήν, το κόστος του χρήματος πλέον είναι σαφώς υψηλότερο, το οικονομικό κλίμα χειρότερο και η ψυχολογία και οι προσδοκίες των αγοραστών πολύ χαμηλά. Αυτά τα δεδομένα επηρεάζουν τόσο τους Έλληνες, αλλά στην τρέχουσα συγκυρία πολύ περισσότερο τους ξένους ενδιαφερόμενους αγοραστές.

Επίσης, η έξαρση της οικοδομικής δραστηριότητας που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια σε νησιά, παράλια της ηπειρωτικής χώρας και σε ορεινές περιοχές έχει αλλάξει το ισοζύγιο μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Σε πολλά νησιά, κυρίως, βρίσκονται υπό κατασκευή παρά πολλά συγκροτήματα κατοικιών που πωλούνται σε υψηλές τιμές. Η ζήτηση όμως είναι μειωμένη και οι αγοραπωλησίες σαφώς περιορισμένες. Στελέχη επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της εξοχικής κατοικίας κάνουν λόγο για σχετικό «πάγωμα» της αγοράς με εξαίρεση ίσως πολυτελείς κατοικίες που απευθύνονται, ούτως ή άλλως, σε ειδικό και περιορισμένο κοινό και για δεκάδες ακίνητα σε κάθε περιοχή που μένουν απούλητα για πολλούς μήνες ή ακόμα και χρόνια. Ταυτόχρονα, όμως, οι τιμές δεν υποχωρούν, ειδικά σε ό,τι αφορά τη γη όπου οι ιδιοκτήτες συνήθως παραμένουν πιστοί σε υψηλά τιμήματα, ενίοτε ακόμα και παράλογα.

Ανησυχία επικρατεί και για τη μελλοντική πορεία της αγοράς με δεδομένο ότι έχουν δρομολογηθεί και μεγάλης κλίμακας επενδύσεις που θα «ρίξουν» στην αγορά πολλές κατοικίες, ενώ πολλοί developers αναμένουν μετά την έγκριση του Εθνικού Χωροταξικού από τη Βουλή να ακολουθήσει η θεσμοθέτηση του Ειδικού Χωροταξικού για τον Τουρισμό, ώστε να ξεκαθαρίσει το τοπίο και με τις προωθούμενες μεγάλες σύνθετες τουριστικές μονάδες που θα περιλαμβάνουν και σημαντικό αριθμό παραθεριστικών κατοικιών προς πώληση ή εκμετάλλευση.

Πέρα από τις συνέπειες που υπάρχουν στις κατά τόπους «κτηματαγορές» η πίεση που υφίστανται οι τοπικές αγορές ακινήτων στα παραθεριστικά ή χειμερινά θέρετρα έχει και άμεσο κοινωνικό αντίκτυπο στις μικρές τοπικές κοινωνίες, καθώς στην περιφέρεια η οικοδομική δραστηριότητα στηρίζει χιλιάδες οικογένειες και επί της ουσίας σε συνδυασμό με τον τουρισμό και αγροτικό κλάδο κρατούν «ζωντανή» την ελληνική περιφέρεια.

Του Κωνσταντίνου Λάμπρου